str. 1

Stan na dzień 15.05.2017 r. ver. 1.1

Przewodnik dla żeglarzy i armatorów jachtów

To opracowanie powstało z myślą o żeglarzach, właścicielach i armatorach jachtów o długości

do 24 m, aby ułatwić im orientację w obowiązujących normach prawnych oraz ich praktycznym

zastosowaniu.

Pierwsza jego część (punkty 1 – 8) zawiera informacje dotyczące wymogów formalno-prawnych.

W drugiej części (punkty 9 - 11) znalazły się informacje i rekomendacje MGMiŻŚ w zakresie

bezpieczeństwa.

Materiał nie jest wyczerpującym opracowaniem tematów. Chcieliśmy przypomnieć o różnych

istotnych zagadnieniach i wskazać, gdzie można szukać dalszych informacji na ten temat.

Jeśli masz uwagi dotyczące treści opracowania, jego aktualności lub funkcjonalności, przekaż je nam:

sekretariatDGM@mgm.gov.pl.

Spis zagadnień:

1. Oznakowanie jednostki ....................................................................................................................... 2

2. Rejestracja jednostki ........................................................................................................................... 2

3. Wymagania techniczne, przeglądy techniczne i inspekcje bezpieczeństwa ....................................... 3

4. Kwalifikacje żeglarskie ......................................................................................................................... 7

5. Ubezpieczenia jachtowe .................................................................................................................... 10

6. Kwalifikacje radiooperatorów i pozwolenia radiowe ........................................................................ 11

7. Oznakowanie akwenów i prawo drogi .............................................................................................. 13

8. Organy administracji i system prawa miejscowego .......................................................................... 14

9. Bezpieczeństwo ................................................................................................................................. 15

10. Powiadamianie i alarmowanie w przypadku zagrożenia ................................................................ 16

11. Służby ratownicze, osłona meteorologiczna i łączność ................................................................... 17

12. Uwagi terminologiczne .................................................................................................................... 18

13. Wykaz aktów prawnych ................................................................................................................... 18

14. Wykaz stosowanych skrótów: ......................................................................................................... 20

str. 2

Stan na dzień 15.05.2017 r. ver. 1.1

1. Oznakowanie jednostki

Każdy jacht należy czytelnie oznakować.

OZNAKOWANIE

JACHTU

jachty morskie

uwagi

jachty śródlądowe

uwagi

kogo dotyczy

obowiązek

wszystkich jachtów właściciel składa

wniosek o

zatwierdzenie

nazwy statku

w PZŻ (jachty

<24m) lub UM

- do pobrania na

stronach

internetowych PZŻ

lub UM

wszystkich jachtów napisy powinny być

czytelne i trwałe,

o wysokości co najmniej

10 cm. (5 cm. dla

skuterów), mogą być

wykonane farbą olejną

lub naklejone z innych

niezmywalnych

materiałów.

zob. szczegółowe

przepisy w zakresie

czytelności oznakowania

wymóg

oznaczenia nazwą na

dziobie z każdej burty

i na rufie oraz portem

macierzystym na rufie

czytelne oznakowanie

nr rejestracyjnym, a jeśli

rejestracja nie jest

wymagana nazwą lub

innym oznaczeniem,

portem macierzystym

lub nazwą armatora

podmioty

prowadzące

indeksy nazw

UM w Gdyni

PZŻ dla jachtów L

<24m

podsta

wa prawna

1. ustawa - Kodeks

Morski - art. 12 §1, 2

i 2a

2. rozporządzenie

Ministra Infrastruktury

w sprawie nadawania

izatwierdzania nazwy

statku morskiego

1. rozporządzenie

Ministra Infrastruktury

w sprawie przepisów

żeglugowych na

śródlądowych drogach

wodnych, załącznik

§ 2.02

2. rozporządzenie

Ministra Transportu,

Budownictwa i

Gospodarki Morskiej -

w sprawie trybu

rejestracji statków

używanych wyłącznie

do uprawiania sportu

lub rekreacji - § 11

Tabela nr 1 "Oznakowanie jachtu"

2. Rejestracja jednostki

2.1 Jacht morski

Każdy jacht morski, z wyjątkiem jednostek o długości nie przekraczającej 5 m, które nie żeglują poza

wodami terytorialnymi Polski, powinien być zarejestrowany. Polski rejestr jachtów prowadzi Polski

Związek Żeglarski (PZŻ) dla jednostek żaglowych i motorowych o długości nie przekraczającej 24 m.

PZŻ wydaje Certyfikat jachtowy. Natomiast jednostki większe niż 24 m, powinny być zarejestrowane

w Polskim rejestrze okrętowym prowadzonym przez Izby Morskie (IM). Jedynie IM mogą dokonywać

wpisów związanych z hipoteką morską, stąd w przypadku zobowiązań hipotecznych niezależnie od

wielkości jachtu, powinien on być zarejestrowany w IM.

Żeby zarejestrować jacht, trzeba mieć zatwierdzoną nazwę (w PZŻ jeśli rejestrujesz jacht w Polskim

rejestrze jachtów prowadzonym przez PZŻ lub w UM jeśli rejestrujesz jacht w Polskim rejestrze

okrętowym prowadzonym przez IM) i wykonać pomiar jachtu.

2.2 Jacht śródlądowy

Obowiązku rejestracji nie mają jednostki napędzane wyłącznie siłą ludzkich mięśni (niewyposażone

w silnik) lub o długości kadłuba nieprzekraczającej 12 m oraz jednostki o napędzie mechanicznym

o mocy silników nie większej niż 15 kW. Jachty żaglowe (bez napędu mechanicznego

lub z pomocniczym napędem mechanicznym) powinny się rejestrować

w Polskim Związku Żeglarskim (PZŻ), a jachty motorowe z silnikiem o mocy przekraczającej 15 kW

str. 3

Stan na dzień 15.05.2017 r. ver. 1.1

- w Polskim Związku Motorowodnym i Narciarstwa Wodnego (PZMWiNW). Statki zwolnione

z obowiązku wpisu do rejestru mogą być do niego wpisane na wniosek właściciela.

REJESTRACJA

jachty morskie

uwagi

jachty śródlądowe

uwagi

kogo dotyczy

obowiązek

wszystkich jachtów, z wyjątkiem:

- jachtów o dł. do 5 m.,

nieuprawiających żeglugi

międzynarodowej

w zakresie

hipoteki

morskiej

właściwe są

jedynie IM

wszystkich jachtów

z wyjątkiem:

- jednostek napędzanych

wyłącznie siłą ludzkich

mięśni,

- jednostek o długości

kadłuba nie

przekraczającej 12m

- jednostek o napędzie

mechanicznym o mocy

silników nie większej niż

15 kW

statek używany

do połowu ryb bez

napędu

mechanicznego,

o iloczynie długości

i szerokości

nieprzekraczającym

20m2 lub

o napędzie

mechanicznym

o mocy do 20 kW

może być

zarejestrowany

w starostwie

gdzie można się

rejestrować

PZŻ dla jachtów L

<24m

Izby Morskie

PZŻ - jednostki bez

napędu mechanicznego

(w tym wyposażone

w silnik pomocniczy)

PZMWiNW - jednostki

o napędzie mechanicznym

wydawany

dokument

Certyfikat Jachtowy - PZŻ

Certyfikat Okrętowy - IM

dokument rejestracyjny

podstawa

prawna

ustawa - Kodeks Morski

art. 23 § 1,2,3 oraz art. 39 § 1

ustawa o żegludze

śródlądowej art. 18 ust. 2,

19 ust. 2, art. 23 ust. 2

oraz art. 24a

przepisy

szczegółowe

1. rozporządzenie Ministra

Infrastruktury

w sprawie określenia rodzajów

statków stanowiących polską

własność niepodlegających

obowiązkowi wpisu do rejestru

okrętowego

2. rozporządzenie Ministra

Infrastruktury w sprawie polskiego

rejestru jachtów

3. rozporządzenie Ministra

Infrastruktury w sprawie rejestru

okrętowego i postępowania

rejestrowego

4. rozporządzenie Ministra

Infrastruktury w sprawie rejestracji

statków morskich w urzędach

morskich

1. rozporządzenie Ministra

Transportu, Budownictwa

i Gospodarki Morskiej

w sprawie trybu rejestracji

statków używanych

wyłącznie do uprawiania

sportu lub rekreacji

Tabela nr 2 "Rejestracja jachtu"

3. Wymagania techniczne, przeglądy techniczne i inspekcje bezpieczeństwa

3.1 Wymagania dyrektywy RCD

Każdy jacht wprowadzany do obrotu lub oddawany do użytku w UE powinien spełniać wymogi tzw.

dyrektywy RCD (2013/53/UE) wdrożonej do prawa krajowego przepisami rozporządzenia Ministra

Rozwoju z dnia 2 czerwca 2016 r. w sprawie wymagań dla rekreacyjnych jednostek pływających i

skuterów wodnych (Dz. U. poz. 807). Każda jednostka powinna być oznakowana znakiem „CE” i

kategorią projektową (oznakowanie literowe: A, B ,C lub D) oraz być wyposażona w instrukcję obsługi

zawierającą wszelkie informacje niezbędne do jej bezpiecznego użytkowania (w tym dotyczące

ustawień, konserwacji, obsługi i zapobiegania zagrożeniom).

Rozporządzenie Ministra Rozwoju, za dyrektywą, określa 4 kategorie projektowe jednostek

pływających. Jednostki pływające każdej z kategorii muszą być zaprojektowane i zbudowane tak, aby

spełniać wymogi eksploatacji, stateczności i pływalności w zależności od siły wiatru i wysokości fali.

str. 4

Stan na dzień 15.05.2017 r. ver. 1.1

Kategoria

projektowa

Siła wiatru

(stopnie skali Beauforta)

Istotna wysokość fali

, metry)

przekraczająca 8, z wyłączeniem warunków nienormalnych, takich jak

sztorm, gwałtowny sztorm, huragan, tornado oraz ekstremalne warunki

na morzu lub niebezpieczne fale

przekraczająca 4

do 8 włącznie do 4 włącznie

do 6 włącznie do 2 włącznie

do 4 włącznie do 0,3 włącznie, sporadycznie

do maksymalnej wysokości 0,5

Tabela nr 3 "Kategoria projektowa"

3.2 Jacht morski

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim, statki podlegają

inspekcjom bezpieczeństwa przeprowadzanym przez organ inspekcyjny, którym jest dyrektor urzędu

morskiego właściwy ze względu na port macierzysty jednostki. Z obowiązku inspekcji bezpieczeństwa

zwolnione są jachty rekreacyjne o długości do 15 m (Karta Bezpieczeństwa może być wydana

po przeprowadzeniu inspekcji na życzenie armatora). Inspekcje bezpieczeństwa powinny być

poprzedzone przeglądem technicznym (art. 25 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie morskim)

przeprowadzonym przez instytucję klasyfikacyjną upoważnioną przez administrację (tzw. uznana

organizacja) lub podmiot upoważniony na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie

morskim. W chwili obecnej nadzór techniczny nad jachtami może sprawować Polski Rejestr Statków

(PRS), a w odniesieniu do jednostek o długości nie przekraczającej 15 m także PZŻ (armator może

wybrać klasyfikatora). Jacht rekreacyjny posiadający znak zgodności "CE" jest zwolniony z nadzoru

technicznego przez okres 10 lat od daty wystawienia Deklaracji Zgodności CE, pod warunkiem

że jacht nie został uszkodzony lub że nie nastąpiła zmiana w jego kadłubie, urządzeniach lub

wyposażeniu, jeżeli uszkodzenie lub zmiana mogą wpłynąć na stan bezpieczeństwa jachtu.

Wymagania bezpieczeństwa w odniesieniu do stanu technicznego są określone w przepisach

rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 28 lutego 2012 r.

w sprawie bezpiecznego uprawiania żeglugi przez jachty morskie oraz w przepisach podmiotów

sprawujących ten nadzór (na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju

z dnia 5 września 2014 r. w sprawie wymagań w zakresie budowy statku, jego stałych urządzeń

i wyposażenia dla statków nieobjętych umowami międzynarodowymi). Po pozytywnie zakończonym

przeglądzie technicznym instytucja dokonująca przeglądu wystawia dokument: PRS – Świadectwo

klasy jachtu, PZŻ – Orzeczenie zdolności żeglugowej. Z tym dokumentem armator zgłasza się

do inspekcji w UM. Podczas inspekcji jacht sprawdzany jest pod kątem bezpieczeństwa żeglugi,

a w szczególności wyposażenia. Obowiązkowe wyposażenie w zależności od długości jachtu i rejonu

pływania określają załączniki rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki

Morskiej z dnia 28 lutego 2012 r. w sprawie bezpiecznego uprawiania żeglugi przez jachty morskie.

Częstotliwość przeprowadzania inspekcji określa rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej

i Żeglugi Śródlądowej z dnia 12 sierpnia 2016 r. w sprawie inspekcji jachtów morskich, instrukcji

bezpieczeństwa jachtu morskiego i wzoru karty bezpieczeństwa jachtu morskiego. Jachty komercyjne

podlegają inspekcjom rocznym. KB jest wydawana na 5 lat i co roku potwierdzana. W KB dyrektor UM

str. 5

Stan na dzień 15.05.2017 r. ver. 1.1

określa również minimalny skład i kwalifikacje załogi. Jachty rekreacyjne o długości 15 m i powyżej

podlegają inspekcjom pośrednim, pomiędzy 2 a 3 rokiem daty ważności KB. KB jest wydawana na 5

lat i potwierdzana w połowie okresu ważności (zob. tabelę dot. częstotliwości przeprowadzania

inspekcji poniżej).

Za każdym razem, kiedy zachodzą zmiany mogące mieć wpływ na bezpieczeństwo żeglugi

np. wypadek polegający na wejściu na mieliznę, przebudowa kadłuba, wymiana instalacji

elektrycznej, jacht powinien być poddany ponownemu przeglądowi i inspekcji.

Jachty rekreacyjne o długości do 15 m nie podlegają obowiązkowi przeglądów technicznych

i inspekcji bezpieczeństwa. Jednostki takie mogą być poddane inspekcji i mieć wydane dokumenty

bezpieczeństwa na życzenie armatora. Jest to rozwiązanie rekomendowane przez MGMiŻŚ, ponieważ

nadzór techniczny instytucji klasyfikacyjnej oraz inspekcje w celu wydania lub potwierdzenia

ważności Karty Bezpieczeństwa są czynnikami znacząco zwiększającymi poziom bezpieczeństwa.

Należy jednak pamiętać, że jeśli jednostka dobrowolnie poddaje się inspekcji i ma wydane

dokumenty bezpieczeństwa, musi spełniać wszystkie wymogi i od tej chwili są one dla niej

obowiązkowe, a nie tylko zalecane.

3.2.1. Instrukcja bezpieczeństwa jachtu rekreacyjnego

Armator jachtu rekreacyjnego o długości do 24 m, jako odpowiedzialny za bezpieczną eksploatację

jednostki, może zmniejszyć częstotliwość inspekcji bezpieczeństwa przeprowadzanych przez

inspektorów urzędu morskiego jeśli opracuje instrukcję bezpieczeństwa jachtu, w której zidentyfikuje

podstawowe ryzyka związane z uprawianą żeglugą. Jest to rozwiązanie dobrowolne i przyjęte z myślą

m.in. o jachtach eksploatowanych za granicą, umożliwiające zmniejszenie kosztów inspekcji, które

w takich przypadkach są znaczne w związku z koniecznością pokrycia kosztów podróży inspektorów.

Instrukcja powinna zawierać informacje dotyczące rodzajów uprawianej na jednostce żeglugi oraz

opisywać związane z nimi ryzyka. Chodzi zatem o dokument napisany po analizie ryzyka, jakie wiąże

się z danym typem eksploatacji oraz podjętymi przez armatora działaniami mającymi na celu

zmniejszenie tego ryzyka do akceptowanego poziomu. Będą to rozwiązania indywidualnie

dopasowane przez armatora, inne w przypadku różnych jednostek, np. doposażenie, wprowadzenie

specjalnej procedury czy dodatkowe przeszkolenie członków załogi, biorąc pod uwagę, jak armator

korzysta z jachtu (w jakich rejonach, w jakich warunkach pogodowych, jaka jest typowa długość

rejsów, z jak liczną i jak wykwalifikowaną załogą, jakie są właściwości konstrukcyjne jednostki, itp.).

Armator powinien również wprowadzić system monitorowania stanu technicznego jachtu i jego

wyposażenia. Jachty eksploatowane w oparciu o instrukcję bezpieczeństwa nie mają obowiązku

okresowego potwierdzania ważności karty bezpieczeństwa, a zatem podlegają inspekcjom raz

na 5 lat. Armator samodzielnie dba i weryfikuje należyte utrzymanie jachtu, a do UM przesyła jedynie

coroczną informację o stanie jachtu wskazując elementy, jakie zostały sprawdzone, naprawione lub

wymienione, oraz czynności kontrolne i konserwacyjne, które podjął podczas weryfikacji stanu jachtu

(np. ustala przegląd stanu jednostki dwa razy do roku w kwietniu i październiku, przygotowuję listę

elementów, które powinny być sprawdzone i czynności, które powinny być wykonane (lista

kontrolna), takich jak np.: ocena stanu olinowania stałego, sterociągów, konserwacja pokładu,

wymiana filtrów powietrza itp. i listę tych czynności opatrzonych krótką uwagą (np. sprawdzono, stan

bardzo dobry, sprawdzono i wymieniono) przesyła do UM).

str. 6

Stan na dzień 15.05.2017 r. ver. 1.1

Wytyczne dotyczące opracowywania i stosowania instrukcji bezpieczeństwa oraz elementy, jakie

powinna ona zawierać określono w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Gospodarki Morskiej

i Żeglugi Śródlądowej z dnia 12 sierpnia 2016 r. w sprawie inspekcji jachtów morskich, instrukcji

bezpieczeństwa jachtu morskiego i wzoru karty bezpieczeństwa jachtu morskiego.

rodzaj jachtu/inspekcji rekreacyjny, l<15 m rekreacyjny, l≥15 m komercyjny

wstępna (w celu wydania KB po raz pierwszy) na życzenie tak tak

roczna (od 3 msc. przed do 3 msc. po dacie ważności KB)

nie nie tak

pośrednia (dla jachtów rekreacyjnych: 2 lata i 3 msc. do 2

lat i 9 msc po dacie ważności KB, dla komercyjnych: 2 lub

3 inspekcja roczna traktowana jest jako pośrednia)

na życzenie tak tak

odnowieniowa (co 5 lat) na życzenie tak tak

doraźna tak, w razie

zaistnienia

okoliczności dla jej

przeprowadzenia,

jeśli jacht ma

wydaną KB

tak, w razie

zaistnienia

okoliczności dla jej

przeprowadzenia

tak, w razie

zaistnienia

okoliczności dla jej

przeprowadzenia

Tabela nr 4 "Inspekcje jachtu morskiego"

Jak zgłosić jacht do inspekcji?

Skontaktuj się z UM właściwym ze względu na położenie portu polskiego, w którym znajduje się

jednostka lub port macierzysty jednostki w przypadku postoju w porcie zagranicznym. Wszystkie

informacje możesz znaleźć na stronach internetowych: www.umgdy.gov.pl, www.umsl.gov.pl,

www.ums.gov.pl

3.3 Jachty śródlądowe

Jachty śródlądowe wyposażone w silnik o mocy równej lub przekraczającej 75 kW (ok. 102 KM),

podlegają obowiązkowi przeglądów technicznych, które przeprowadzają upoważnione w tym celu

podmioty. Dane podmiotów upoważnionych przez danego dyrektora urzędu żeglugi śródlądowej

można znaleźć na stronach internetowych UŻŚ. Podczas przeglądu technicznego sprawdzane jest

również wyposażenie jednostki określone w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 5 listopada

2010 r. w sprawie wymagań technicznych i wyposażenia statków żeglugi śródlądowej oraz

upoważniania podmiotów do wykonywania przeglądów technicznych statków. Z dokumentem

potwierdzającym pozytywny wynik przeglądu technicznego armator powinien zgłosić się do Urzędu

Żeglugi Śródlądowej (UŻŚ) w celu wystawienia dokumentu bezpieczeństwa statku, czyli

uproszczonego świadectwa zdolności żeglugowej.

PRZEGLADY

TECHNICZNE

jachty morskie

uwagi

Jachty śródlądowe

uwagi

kogo dotyczy

obowiązek

wszystkich jachtów z wyjątkiem

jachtów rekreacyjnych o długości do

15 m

wszystkich jachtów z wyjątkiem

jachtów bez napędu mechanicznego

lub o napędzie mechanicznym o mocy

silników do 75 kW

str. 7

Stan na dzień 15.05.2017 r. ver. 1.1

podstawa prawna

1. ustawa o bezpieczeństwie morskim

art. 25 i 26

2. rozporządzenie Ministra Transportu,

Budownictwa i Gospodarki Morskiej w

sprawie podmiotów upoważnionych do

wykonywania przeglądów

technicznych jachtów morskich o

długości do 15 m

3. rozporządzenie Ministra Transportu,

Budownictwa i Gospodarki Morskiej z

dnia 28 lutego 2012 r. w sprawie

bezpiecznego uprawiania żeglugi

przez jachty morskie

4. rozporządzenie Ministra

Infrastruktury i Rozwoju w sprawie

upoważniania uznanej organizacji do

wykonywania zadań administracji

morskiej

5. rozporządzenie Ministra

Infrastruktury i Rozwoju w sprawie

wymagań w zakresie budowy statku,

jego stałych urządzeń i wyposażenia

dla statków nieobjętych umowami

międzynarodowymi

1. ustawa o żegludze śródlądowej art.

27, 28, 34j

2. rozporządzenie Ministra

Infrastruktury w sprawie wymagań

technicznych i wyposażenia statków

żeglugi śródlądowej oraz

upoważniania podmiotów do

wykonywania przeglądów

technicznych statków

wydawany

dokument

PZŻ: Orzeczenie zdolności żeglugowej

PRS: Świadectwo klasy jachtu

dokument potwierdzający pozytywny

wynik przeglądu technicznego

przeprowadzonego przez podmiot

upoważniony, np. certyfikat,

orzeczenie techniczne

INSPEKCJE

BEZPIECZEŃSTWA

Jachty morskie

agi

Jachty śródlądowe

uwagi

kogo dotyczy

obowiązek

wyłączenia: jachty rekreacyjne o

długości do 15 m

dokument bezpieczeństwa jest

wystawiany na podstawie przeglądu

technicznego

podstawa prawna

1. Ustawa o bezpieczeństwie morskim

art. 18,19, 20, 22a, 23

2. rozporządzenie Ministra Gospodarki

Morskiej i Żeglugi Śródlądowej

w sprawie inspekcji jachtów morskich,

instrukcji bezpieczeństwa jachtu

morskiego i wzoru karty

bezpieczeństwa jachtu morskiego

3. rozporządzenie Ministra Gospodarki

Morskiej i Żeglugi Śródlądowej

w sprawie zwolnienia jachtu morskiego

z wymagań w zakresie wyposażenia i

konstrukcji lub zastosowania środków

równoważnych

4. rozporządzenie Ministra Transportu,

Budownictwa i Gospodarki Morskiej w

sprawie bezpiecznego uprawiania

żeglugi przez jachty morskie

1. Ustawa o żegludze śródlądowej, art.

34j ust. 4 i art. 34k

2. Rozporządzenie Ministra

Infrastruktury w sprawie świadectw

zdolności żeglugowej

dokument

UM: Karta Bezpieczeństwa UŻŚ: uproszczone świadectwo

zdolności żeglugowej

Tabela nr 5 "Przeglądy techniczne i inspekcje bezpieczeństwa"

4. Kwalifikacje żeglarskie

Sprawy związane z kwalifikacjami żeglarskimi reguluje ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze

śródlądowej oraz rozporządzenie Ministra Sportu i Turystyki z dnia 9 kwietnia 2013 r. w sprawie

uprawiania turystyki wodnej. Zgodnie z art. 2 ww. ustawy, w sprawach kwalifikacji załóg przepisy

ustawy stosuje się także na wodach morskich, z uwzględnieniem odrębnych przepisów (patrz art. 62

ust. 3 ustawy o bezpieczeństwie morskim). Właściwym w tym zakresie jest Minister Sportu

i Turystyki.

Dokumenty potwierdzające kwalifikacje, czyli patenty żeglarskie i motorowodne wydają PZŻ

i PZMWiNW. (zob. w tabeli poniżej)

str. 8

Stan na dzień 15.05.2017 r. ver. 1.1

Zgodnie z art. 37a ust. 6 ustawy o żegludze śródlądowej, osoba, która uzyskała certyfikat żeglarski

lub motorowodny za granicą (uprawnienia uznane przez administrację danego państwa), może

uprawiać żeglarstwo na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w zakresie posiadanych uprawnień

potwierdzonych stosownym dokumentem (czyli może prowadzić takie jednostki i na takich

akwenach, jak przewiduje to posiadany przez daną osobę dokument).

stopień

wymagania

uprawnienia

żeglarz

jachtowy

ukończone 14 lat

zdany egzamin

prowadzenie jachtów żaglowych, które mogą być

wyposażone w pomocniczy napęd mechaniczny po wodach

śródlądowych bez ograniczeń oraz prowadzenie jachtów

żaglowych o długości do 12 m na morzu po morskich

wodach wewnętrznych a na pozostałych wodach morskich

do 2 Mm od brzegu, w porze dziennej

jachtowy

sternik morski

ukończone 18 lat

zdany egzamin

staż morski 200 h w co najmniej 2 rejsach

prowadzenie jachtów żaglowych po wodach śródlądowych

bez ograniczeń i jachtów o długości kadłuba do 18 m po

wodach morskich

kapitan

jachtowy

patent jachtowego sternika morskiego,

staż morski 1200 h (w co najmniej 6 rejsach,

min. 400 h samodzielnego prowadzenia

jachtu o długości kadłuba powyżej 7,5 m oraz

min. 100 h na wodach pływowych z

zawinięciem do co najmniej 2 portów oraz

min. 1 rejs powyżej 100 h na jachcie

o długości powyżej 20 m)

prowadzenie jachtów żaglowych bez ograniczeń po wodach

śródlądowych i morskich

Osoby posiadające patent kapitana jachtowego oraz

jachtowego sternika morskiego posiadają odpowiednio

uprawnienia do uprawiania turystyki wodnej na jachtach

motorowych odpowiadające patentowi kapitana

motorowodnego oraz motorowodnego sternika morskiego.

sternik

motorowodny

ukończone 14 lat

zdany egzamin

prowadzenie jachtów motorowych po wodach śródlądowych

oraz po morskich wodach wewnętrznych oraz pozostałych

wodach morskich 2 Mm od brzegu, w porze dziennej

osoby, które nie ukończyły 16 lat mogą pływać na jachtach

z silnikami o mocy do 60 kW

motorowodny

sternik morski

ukończone 18 lat,

zdany egzamin,

staż morski 200 h w co najmniej 2 rejsach

prowadzenie jachtów motorowych na wodach śródlądowych

bez ograniczeń, prowadzenie jachtów motorowych

o długości kadłuba do 18 m na wodach morskich

kapitan

motorowodny

patent motorowodnego sternika morskiego,

staż morski 1200 h (w co najmniej 6 rejsach,

min. 400 h samodzielnego prowadzenia

jachtu o długości kadłuba powyżej 7,5 m oraz

min. 100 h na wodach pływowych z

zawinięciem do co najmniej 2 portów oraz

min. 1 rejs powyżej 100 h na jachcie

o długości powyżej 20 m)

prowadzenie jachtów motorowych bez ograniczeń

po wodach śródlądowych i morskich

Osoby posiadające patent kapitana motorowodnego oraz

motorowodnego sternika morskiego posiadają odpowiednio

uprawnienia do uprawiania turystyki wodnej odpowiadające

patentowi kapitana jachtowego oraz jachtowego sternika

morskiego, jeżeli posiadają co najmniej patent żeglarza

jachtowego.

mechanik

motorowodny

patent motorowodny

staż 400 h przy obsłudze siłowni o mocy co

najmniej 147,2 kW, w tym co najmniej 100 h

przy obsłudze siłowni o mocy większej niż 441

kW;

zdany egzamin

pełnienie funkcji kierownika maszyn na jachtach

motorowych

Tabela nr 6 "Patenty żeglarskie i motorowodne"

4.1 Jachty morskie

Wymagania w zakresie kwalifikacji żeglarskich różnią się dla jachtów rekreacyjnych, jachtów

komercyjnych odpłatnie udostępnianych bez załogi (w czarterze) oraz pozostałych jachtów

komercyjnych. Aby prowadzić jachty rekreacyjne oraz jachty komercyjne odpłatnie udostępniane bez

załogi (wyczarterowane bez załogi) wystarczy posiadać uprawnienia sportowe, co zostało

potwierdzone w art. 62 ust. 3 ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r o bezpieczeństwie morskim.

Minimalny skład i kwalifikacje załogi określa dyrektor UM w Karcie Bezpieczeństwa.

Prowadzący jachty komercyjne inne niż wyczarterowane bez załogi powinni posiadać co najmniej

uprawnienia:

str. 9

Stan na dzień 15.05.2017 r. ver. 1.1

1) sportowe (patent żeglarski lub motorowodny) uzupełnione o podstawowe przeszkolenie zgodnie

z Konwencją STCW (4 kursy: Indywidualnych technik ratunkowych (ITR), Ochrony przeciwpożarowej

stopnia podstawowego, Elementarnych zasad udzielania pierwszej pomocy medycznej

Bezpieczeństwa własnego i odpowiedzialności wspólnej),

2) lub zawodowe STCW (zgodnie z art.69 ust. 1 pkt. 2 ustawy o bezpieczeństwie morskim).

Członek załogi jachtu komercyjnego powinien posiadać patent lub Świadectwo przeszkolenia

(np. Przeszkolenie w zakresie indywidualnych technik ratunkowych (ITR) lub Zintegrowany kurs

bezpieczeństwa (Basic Safety Trening) zgodnie z STCW)). Ustawa z dnia 18 sierpnia 2011 r.

o bezpieczeństwie morskim zawiera delegację do wydania rozporządzenia określającego również

zawodowe kwalifikacje żeglarskie (jako odrębna, dodatkowa ścieżka rozwoju zawodowego dla

żeglarzy zatrudnionych na jachtach komercyjnych).

4.2 Jachty śródlądowe

Na jachtach śródlądowych patent żeglarski lub motorowodny powinien posiadać prowadzący

jednostkę. Osoba prowadząca ponosi odpowiedzialność za jacht i wszystkie osoby na pokładzie.

KWALIFIKACJE Jachty morskie uwagi Jachty śródlądowe uwagi

wymóg

bez dokumentu

potwierdzającego kwalifikacje

można prowadzić jachty

rekreacyjne oraz jachty

komercyjne odpłatnie

udostępniane bez załogi

o długości kadłuba do 7,5 lub

o mocy silników do 10kW;

prowadzący jachty rekreacyjne

długości większej niż 7,5 m lub

mocy silników przekraczającej

10 kW musi posiadać patent

żeglarski

załoga jachtów komercyjnych

(z wyjątkiem jachtów odpłatnie

udostępnianych bez załogi)

powinna posiadać patenty

żeglarskie uzupełnione

o przeszkolenia zgodnie

z Konwencją STCW lub

zawodowe kwalifikacje

żeglarskie

aby

prowadzić

jachty

komercyjne

odpłatnie

udostępniane

bez załogi,

czyli

czarterowane,

nie trzeba

spełnić

dodatkowych

wymogów,

innych niż dla

prowadzenia

jachtów

rekreacyjnych

bez dokumentu

potwierdzającego kwalifikacje

można prowadzić jachty

o długości kadłuba do 7,5 m lub

o mocy silnika do 10 kW oraz

tzw. hausboty (jachty motorowe

o mocy silnika do 75 kW

i o długości kadłuba do 13 m,

których prędkość maksymalna

ograniczona jest konstrukcyjnie

do 15 km/h), prowadzący

pozostałe jednostki powinien

posiadać patent żeglarski lub

motorowodny

zgodnie z art. 37a

ust. 6 ustawy

o żegludze

śródlądowej,

osoba, która

uzyskała patent

w innym państwie,

może uprawiać

żeglarstwo

na terytorium RP

w zakresie

posiadanych

uprawnień

osoby

nieposiadające

uprawnień, chcąc

prowadzić tzw.

hausboty, które są

przeznaczone do

najmu powinny

posiadać

zaświadczenie

o ukończeniu

szkolenia

z zakresu

bezpieczeństwa

na wodzie

przeprowadzonego

przez armatora

jachtu

podstawa

prawna

1. ustawa o bezpieczeństwie

morskim, art. 62 ust. 3, 69, 70,

2. rozporządzenie Ministra

Sportu i Turystyki w sprawie

uprawiania turystyki wodnej

1. ustawa o żegludze

śródlądowej, art. 37a

2. rozporządzenie Ministra

Sportu i Turystyki w sprawie

uprawiania turystyki wodnej

3. rozporządzenie Ministra

Transportu, Budownictwa

i Gospodarki Wodnej w sprawie

szkolenia z zakresu

bezpieczeństwa na wodzie

str. 10

Stan na dzień 15.05.2017 r. ver. 1.1

dokument

jachty rekreacyjne: patenty

żeglarskie lub motorowodne;

jachty komercyjne: patenty

żeglarskie lub motorowodne,

świadectwa przeszkolenia

zgodnie z konwencją STCW lub

kwalifikacje zawodowe STCW

lub kwalifikacje zawodowe

żeglarskie

patenty żeglarskie: żeglarz

jachtowy, jachtowy sternik

morski, kapitan jachtowy lub

motorowodne: sternik

motorowodny, motorowodny

sternik morski, kapitan

motorowodny

skład załogi

statku

określa dyrektor UM w Karcie

Bezpieczeństwa

określa dyrektor UŻŚ

w uproszczonym świadectwie

zdolności żeglugowej

inne wymogi

świadectwa operatora urządzeń

radiowych zgodnie

z rozporządzeniem Ministra

Administracji i Cyfryzacji w

sprawie świadectw operatora

urządzeń radiowych dla obsługi

radiostacji jachtowej w systemie

GMDSS

(co najmniej:

LRC - świadectwo operatora

łączności dalekiego zasięgu,

SRC - świadectwo operatora

łączności bliskiego zasięgu,

świadectwo operatora

radiotelefonisty VHF,

lub:

GOC -

świadectwo ogólne

operatora (GMDSS)

ROC - świadectwo ograniczone

operatora (GMDSS))

Tabela nr 7 "Kwalifikacje żeglarskie"

5. Ubezpieczenia jachtowe

Zgodnie z art. 110 ust. 3 ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim, armator

lub kapitan komercyjnego jachtu morskiego, za wyjątkiem jachtu udostępnianego bez załogi, jest

obowiązany posiadać ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej prowadzącego jacht (OC) oraz

ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków obejmujące wszystkie osoby znajdujące się

na jachcie (NNW). OC armatora w związku z eksploatacją jachtu, stanowi ochronę w przypadku szkód

wyrządzonych osobom trzecim w związku z eksploatacją jachtu (np. w przypadku kolizji, uszkodzenia

nabrzeża), natomiast nie obejmuje szkód poniesionych przez kapitana, załogę i pasażerów. Prawo

nie określa minimalnej sumy gwarancyjnej, jednakże wybierając ubezpieczenie powinniśmy

przeanalizować ofertę pod kątem wysokości szkody, którą można wyrządzić eksploatując jacht.

Minimalna suma gwarancyjna określa górną granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela. Jeśli

wysokość szkody przekroczy minimalną sumę gwarancyjną, różnicę będzie musiał wypłacić podmiot,

który wyrządził szkodę i – zgodnie z prawem - jest odpowiedzialny za jej naprawienie.

Przedmiotem ubezpieczenia NNW, jest życie i zdrowie. Uprawnienie do świadczenia powstaje

w przypadku doznania przez osobę ubezpieczoną nieszczęśliwego wypadku powodującego skutki

określone w warunkach ubezpieczenia. Polisa ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych

wypadków powinna zostać zawarta dla wszystkich osób na pokładzie jachtu: kapitana, załogi

i pasażerów. Również w tym wypadku prawo nie określa minimalnej sumy gwarancyjnej, pamiętajmy

jednak, że minimalna suma gwarancyjna określa górną granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela,

a tym samym górną wysokość świadczenia wypłacanego w razie wypadku.

Zgodnie z art. 182 § 1 Kodeksu Morskiego, przewoźnik, który podejmuje się przewozu pasażera

statkiem o polskiej przynależności, obowiązany jest posiadać ubezpieczenie od odpowiedzialności

za szkody na osobie lub w mieniu pasażera do wysokości sum określonych przy zastosowaniu granic

str. 11

Stan na dzień 15.05.2017 r. ver. 1.1

odpowiedzialności przewoźnika przewidzianych w art. 7 i art. 8 Konwencji ateńskiej. W tym wypadku

prawo określa sumy gwarancyjne, które wynoszą 46.666 SDR w odniesieniu do osoby pasażera i 833

SDR w odniesieniu do bagażu.

Inne ubezpieczenia jachtowe możliwe do wykupienia w pakiecie (casco jachtu, ubezpieczenie rzeczy

osobistych załogi, ubezpieczenia podróżne obejmujące koszty leczenia za granicą) oraz ubezpieczenia

jachtów rekreacyjnych, komercyjnych - przeznaczonych do czarteru oraz jachtów śródlądowych,

są ubezpieczeniami dobrowolnymi. Zakres ubezpieczeń dobrowolnych może się różnić, zatem przed

zawarciem umowy ubezpieczenia należy zapoznać się z warunkami ubezpieczenia.

W razie wątpliwości, co oferty podmiotu oferującego polisę, możesz zajrzeć na stronę Komisji

Nadzoru Finansowego (KNF), aby sprawdzić, czy dany zakład ubezpieczeń może prowadzić działalność

na terenie Polski i w jakich grupach ubezpieczeń (Dział II, grupa 6: Ubezpieczenia żeglugi morskiej

i statków żeglugi śródlądowej, grupa 12: ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za żeglugę morską

i śródlądową).

http://www.knf.gov.pl/dla_rynku/PODMIOTY_rynku/Podmioty_rynku_ubezpieczeniowego/Dzial_II_

pozostale_ubezpieczenia/dzial2.html

rodzaj ubezpieczenia

zakres

obowiązkowe/dobrowolne

armatora w związku

z eksploatacją jachtu

(zgodnie z art. 110 ust.

3 ustawy o

bezpieczeństwie

morskim)

Chroni ubezpieczonego przed finansowymi

konsekwencjami szkód, za które ponosi

odpowiedzialność, w związku z posiadaniem lub

eksploatacją jachtu, wyrządzonych osobom

trzecim.

Nie obejmuje szkód wyrządzonych załodze

i pasażerom.

obowiązkowe dla jachtów komercyjnych

(morskich), za wyjątkiem jachtów

komercyjnych odpłatnie udostępnianych bez

załogi

NNW osób na pokładzie

(kapitana, załogi i

pasażerów)

Zapewnia ubezpieczonemu wypłatę określonego

świadczenia w razie uszkodzenia ciała, rozstroju

zdrowia na skutek nieszczęśliwego wypadku,

a w przypadku jego śmierci – wypłatę świadczenia

wskazanej osobie.

obowiązkowe dla jachtów komercyjnych

(morskich) za wyjątkiem jachtów

komercyjnych odpłatnie udostępnianych bez

załogi,

armatora w związku

z przewozem

pasażerów

(nie więcej niż 12,

zgodnie z art. 182

Kodeksu morskiego)

Ubezpieczenie obejmuje odpowiedzialność

armatora wchodzącego w rolę przewoźnika

morskiego z umów przewozu pasażerów.

obowiązkowe dla jachtów, na których

odbywa się odpłatny przewóz osób

(na podstawie umowy ustnej lub pisemnej)

casco jachtu

Pokrywa szkody wyrządzone w jachcie związane

z ryzykami żeglugi np. jego zatonięcie, szkody

częściowe, czy szkody doznane przez jacht w

wyniku kolizji z inną jednostką.

dobrowolne

rzeczy osobistych

załogi

Zapewnia odszkodowanie, jeśli przedmioty

codziennego użytku uczestników rejsu ulegną

uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie.

dobrowolne

podróżne

Może obejmować:

• pokrycie kosztów leczenia za granicą i repatriacji,

• pomoc assistance w razie kłopotów ze zdrowiem

lub w razie wypadku,

• wypłatę odszkodowania w razie trwałego

uszczerbku na zdrowiu w nieszczęśliwym wypadku.

dobrowolne

Tabela nr 8 "Ubezpieczenia jachtowe"

6. Kwalifikacje radiooperatorów i pozwolenia radiowe

str. 12

Stan na dzień 15.05.2017 r. ver. 1.1

6.1 Kwalifikacje radiooperatorów

Aby obsługiwać radiostację jachtową należy posiadać odpowiednie uprawnienia: w przypadku

radiotelefon UKF - świadectwo operatora łączności bliskiego zasięgu (SRC – short range certificate),

a w przypadku radiotelefonu MF/HF – świadectwo operatora łączności dalekiego zasięgu (LRC – long

range certifcate). Na jednostkach, których radiostacja nie jest wyposażona w przystawkę DSC,

wystarczające będzie świadectwo operatora radiotelefonisty VHF.

Można również posiadać wyższe uprawnienia pozwalające na pełnienie obowiązków w zakresie

obsługi radiostacji statkowej na statkach, które powinny być w nią wyposażone zgodnie z Konwencją

SOLAS (GOC - świadectwo ogólne operatora (GMDSS), ROC - świadectwo ograniczone operatora

(GMDSS)).

Wymagania w tym zakresie określa rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia

16 stycznia 2015 r. w sprawie świadectw operatora urządzeń radiowych.

6.2 Pozwolenia radiowe i inne wymagania w odniesieniu do urządzeń łączności

Twoje urządzenia radiowe muszą być zarejestrowane, żeby służby ratownicze mogły szybko

potwierdzić wezwanie pomocy i podjąć niezbędne działania. Jednostce wyposażonej w radiostację

nadaje się niepowtarzalny sygnał rozpoznawczy (Call sign) składający się z liter i cyfr. Jeśli radiostacja

jest wyposażona w przystawkę DSC, zostanie jej również nadany nr MMSI, który pozwoli

zidentyfikować jacht, w razie wezwania pomocy za jej pomocą.

Zarejestruj również morski nadajnik sygnału niebezpieczeństwa (EPIRB) lub osobisty nadajnik sygnału

niebezpieczeństwa (PLB).

Jak uzyskać pozwolenie radiowe na używanie urządzeń nadawczych lub nadawczo-odbiorczych

w służbie radiokomunikacyjnej morskiej i żegludze śródlądowej można przeczytać na stronie UKE:

https://www.uke.gov.pl/pozwolenia-morskie-i-zeglugi-srodladowej-4268

W przypadku nadajników EPIRB i PLB, oprócz uzyskania pozwolenia radiowego (UKE), musisz je

również zarejestrować w Urzędzie Lotnictwa Cywilnego (ULC).

Rejestracja nadajników EPIRB i PLB w ULC jest bezpłatna.

Jeśli kupiłeś swój nadajnik EPIRB lub PLB w innym kraju, a zamierzasz używać go w Polsce, zwróć

uwagę na to, aby nadajnik został zakodowany zgodnie z protokołami kodowania stosowanymi

w Polsce.

Jeśli odkupiłeś swój jacht od zagranicznego właściciela wraz z nadajnikami EPIRB lub PLB, upewnij się,

że nadajniki zostały wyrejestrowane przez poprzedniego właściciela, z jego krajowego rejestru,

przekoduj je – zgodnie z protokołami kodowania stosowanymi w Polsce – i zarejestruj w ULC.

Informację na temat rejestracji nadajników EPIRB i PLB możesz znaleźć tutaj:

http://www.ulc.gov.pl/pl/zegluga-powietrzna/poszukiwanie-i-ratownictwo/rejestracja-beaconow-

406mhz

str. 13

Stan na dzień 15.05.2017 r. ver. 1.1

Pamiętaj, służby ratownicze odbierają bardzo wiele fałszywych alarmów. Zarejestruj swój sprzęt,

w tym nadajniki EPIRB i PLB oraz aktualizuj dane kontaktowe, aby nikt nie tracił czasu

na sprawdzenie, co się dzieje, gdy Ty będziesz oczekiwał na pomoc.

Informacje na temat konieczności corocznego testowania EPIRB możesz znaleźć tu:

http://www.ulc.gov.pl/pl/technika-lotnicza/certyfikacja-wyrobow-lotniczych?task=view&id=83

6.3 System automatycznej identyfikacji (AIS)

Urządzenia AIS nie są wymagane na jachtach o pojemności brutto mniejszej niż 300, ale warto

rozważyć doposażenie jednostki w tym zakresie. Możesz wybrać uproszczoną wersję urządzenia,

przeznaczoną dla jednostek, które nie mają obowiązku wyposażenia zgodnie z Konwencją SOLAS.

Upewnij się, że wprowadziłeś aktualne i poprawne dane (takie jak nazwa jednostki, nr MMSI).

Używając AIS staniesz się znacznie lepiej widoczny dla dużych statków obowiązkowo wyposażonych

w AIS (unikanie kolizji) oraz służb ratowniczych. Będziesz także odbierał sygnały innych jednostek,

co umożliwi Ci ich identyfikację, ocenę parametrów ruchu i ułatwi prowadzenie nawigacji

w szczególności, jeśli Twoja jednostka nie jest wyposażona w radar.

7. Oznakowanie akwenów i prawo drogi

7.1 Akweny morskie

Prawo drogi

Prawo drogi oraz oznakowanie jednostek (światła i oznakowanie dzienne) na wodach morskich

reguluje Konwencja w sprawie międzynarodowych przepisów o zapobieganiu zderzeniom na morzu

z 1972 roku, sporządzona w Londynie dnia 20 października 1972 r. (COLREG).

Przed rejsem upewnij się, że pamiętasz te zasady. Przed wejściem do każdego portu upewnij się, czy

przepisy portowe nie zawierają specyficznych uregulowań dotyczących ruchu jednostek na wodach

portowych.

Oznakowanie nawigacyjne

Oznakowanie polskich obszarów morskich (zgodne z Systemem IALA) jest opisane w rozporządzeniu

Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 4 grudnia 2012 r. w sprawie

oznakowania nawigacyjnego polskich obszarów morskich (Dz. U. z 2013 r. poz. 57)

Publikacje nautyczne

Zadania Państwowej Morskiej Służby Hydrograficznej wykonuje Biuro Hydrograficzne Marynarki

Wojennej (BHMW). BHMW wydaje mapy (papierowe i elektroniczne) i pomoce nawigacyjne (locje,

spisy świateł, spisy radiostacji nautycznych) polskich obszarów morskich oraz Wiadomości Żeglarskie

zawierające informacje o poprawkach do tych wydawnictw i ostrzeżeniach nawigacyjnych. Każdy

jacht musi być wyposażony w aktualne mapy nawigacyjne i publikacje na planowaną podróż.

Na stronach internetowych BHMW znajdziesz informacje o obowiązujących ostrzeżeniach

nawigacyjnych (np. że dany akwen jest zamknięty dla żeglugi, bo trwają ćwiczenia wojskowe lub

że pława podejściowa nie świeci):

http://www.bhmw.mw.mil.pl/index.php?akcja=ostrzezenia

str. 14

Stan na dzień 15.05.2017 r. ver. 1.1

7.2 Akweny śródlądowe

Znaki żeglugowe, oznakowanie jednostek (światła i oznakowanie dzienne) oraz prawo drogi zostały

określone w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie przepisów

żeglugowych na śródlądowych drogach wodnych (zgodnie z CEVNI – European Code for Inland

Waterways) oraz w przepisach prawa miejscowego wydawanych w drodze zarządzenia przez

właściwych miejscowo (dla poszczególnych odcinków śródlądowych dróg wodnych) dyrektorów

urzędów żeglugi śródlądowej. Dodatkowo obowiązuje Rozporządzenie Ministra Transportu,

Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 8 listopada 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa

przy uprawianiu turystyki wodnej.

Informatory nawigacyjne oraz komunikaty nawigacyjne (np. z informacją że dany akwen jest

zamknięty dla żeglugi, śluza jest nieczynna, występują utrudnienia itp.) znajdziesz na stronach

internetowych Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej właściwych dla odcinka drogi wodnej, np.

tu: https://warszawa.rzgw.gov.pl/nasza-dzialalnosc/szlaki-zeglowne/komunikaty-nawigacyjne

Informacje o stanach wód polskich rzek znajdziesz na stronie: http://pogodynka.pl/hydro/rzeki/

8. Organy administracji i system prawa miejscowego

Wody morskie

Organami administracji morskiej są:

1) minister właściwy do spraw gospodarki morskiej - jako naczelny organ administracji morskiej

(Minister Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej);

2) dyrektorzy urzędów morskich - jako terenowe organy administracji morskiej (3 urzędy morskie

w Gdyni, Słupsku i Szczecinie).

W skład urzędu morskiego wchodzą w szczególności kapitanaty i bosmanaty portów - przy pomocy

których dyrektor urzędu morskiego wykonuje swoje kompetencje w portach i przystaniach morskich.

W kapitanacie/bosmanacie zawsze można uzyskać aktualne informacje o obowiązujących

ostrzeżeniach nawigacyjnych i prognozie pogody.

Dyrektorzy urzędów morskich mogą wydawać przepisy prawa lokalnego w zarządzeniach

i zarządzeniach porządkowych (np. przepisy portowe).

Przepisy portowe określają między innymi:

- zasady prowadzenia nasłuchu radiowego i zgłaszania się jachtu przy wejściu/wyjściu z portu

oraz sposoby komunikowania się z służbą dyżurną (kanał roboczy UKF, nr. telefonu, adres mailowy),

- dopuszczalne prędkości wewnątrz portu i ew. możliwość wejścia tylko na żaglach,

- zasady zdawania ścieków i śmieci,

- sposoby przekazywania informacji o celu podróży i liczbie osób na burcie (jeśli istnieje taki wymóg).

Wody śródlądowe

1. Organami administracji żeglugi śródlądowej są:

1) minister właściwy do spraw żeglugi śródlądowej - jako naczelny organ administracji żeglugi

śródlądowej (Minister Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej);

2) dyrektorzy urzędów żeglugi śródlądowej - jako terenowe organy administracji żeglugi

śródlądowej (8 urzędów żeglugi śródlądowej w Bydgoszczy, Gdańsku, Giżycku, Kędzierzynie-Koźlu,

Krakowie, Szczecinie, Warszawie oraz Wrocławiu).

str. 15

Stan na dzień 15.05.2017 r. ver. 1.1

9. Bezpieczeństwo

Pamiętaj, żeglarstwo to wspaniały sport, ale powinieneś zadbać o bezpieczeństwo swoje

i pozostałych członków załogi. Przestrzegaj przepisów prawa, kieruj się zasadami dobrej praktyki

żeglarskiej i zdrowym rozsądkiem, nie lekceważ żywiołów i nie przeceniaj swoich umiejętności oraz

możliwości. Niech to będzie wspominana z uśmiechem przygoda!

Jeśli masz wątpliwości co do firmy oferującej usługi związane z żeglarstwem, czy jednostki, na której

ma się odbywać rejs, możesz skontaktować się z właściwym urzędem morskim, by sprawdzić

posiadane informacje.

I. Planuj!

Przygotuj rejs i zaplanuj trasę, zapoznaj się z mapami i locją, sprawdź informacje o trasach

żeglugowych i niebezpieczeństwach nawigacyjnych, takich jak wypłycenia, przeszkody podwodne,

wiry. Uwzględnij doświadczenie i kwalifikacje załogi, możliwe do przewidzenia niebezpieczeństwa

oraz inne czynniki, które mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo podróży.

Przygotuj się na trudne sytuacje takie jak pogorszenie warunków pogodowych, awarie sprzętu czy

problemy zdrowotne członków załogi. Sprawdź na mapach, gdzie możesz szukać schronienia oraz

z kim i jak się kontaktować, kiedy potrzebna będzie pomoc.

Przygotowanie planu podróży jest obowiązkiem zgodnie z Prawidłem 34 rozdziału V Konwencji SOLAS

(rozdział V Konwencji SOLAS ma zastosowanie do wszystkich statków we wszystkich podróżach).

Przygotowanie zapewniające bezpieczeństwo żeglugi jest również obowiązkiem kierownika statku

na wodach śródlądowych, zgodnie z § 1.02 ust. 8 załącznika do rozporządzenia Ministra

Infrastruktury w sprawie przepisów żeglugowych na śródlądowych drogach wodnych.

II. Sprawdź prognozę pogody

Sprawdzaj prognozę pogody oraz ostrzeżenia meteorologiczne na bieżąco. Potwierdź, czy Twój jacht

jest przystosowany do danych warunków żeglugi.

III. Przygotuj siebie i jacht

Przed rozpoczęciem żeglugi sprawdź stan techniczny jachtu i jego wyposażenie, w tym środki

ratunkowe i środki służące do wzywania pomocy. Zadbaj o odpowiedni ubiór, który zmniejszy ryzyko

wychłodzenia.

IV. Noś kamizelkę ratunkową

Pamiętaj, kamizelka ratunkowa może uratować Twoje życie tylko, jeśli ją założysz. Możesz używać

kamizelki ratunkowej, pneumatycznych pasów ratunkowych lub środków asekuracyjnych

w zależności od sytuacji, warunków i Twoich umiejętności oraz przygotowania.

Indywidualne środki wypornościowe powinny być na stałe noszone przez osoby nie umiejące pływać,

a także być używane na małych jednostkach mieczowych (znaczne ryzyko wywrotki), w porze nocnej

i w trudnych warunkach atmosferycznych. Pamiętaj, że nie wolno ich nosić pod pokładem.

Ostatnio w Polsce było kilka wypadków śmiertelnych, którym z dużym prawdopodobieństwem

można byłoby zapobiec, jeśli ci żeglarze byliby ubrani w kamizelki ratunkowe. Możesz się o tym

przekonać czytając raporty Państwowej Komisji Badania Wypadków Morskich. Nie bądź następny!

V. Przygotuj załogę

Kapitan jachtu powinien zaznajomić członków załogi i pasażerów ze sposobami wzywania pomocy

i podstawowymi procedurami alarmowymi w przypadku zagrożenia na jachcie (wypadnięcia

człowieka za burtę (także, jeśli to kapitan wypadnie za burtę!), pożaru, przecieku lub konieczności

opuszczenia jachtu) oraz przeszkolić członków załogi i pasażerów w posługiwaniu się środkami

str. 16

Stan na dzień 15.05.2017 r. ver. 1.1

ratunkowymi i środkami bezpieczeństwa, w które jacht jest wyposażony. W szczególności przed

rejsem kapitan jachtu powinien przydzielić każdemu uczestnikowi jego indywidualną kamizelkę

ratunkową na cały czas rejsu. Powinien dopilnować aby każdy uczestnik dopasował ją do swoich

rozmiarów oraz nauczył się ją zakładać i prawidłowo zapinać.

VI. Pozostań w kontakcie

Zadbaj o odpowiednie środki łączności, abyś mógł wezwać pomoc w sytuacji zagrożenia.

Jeśli poczytasz raporty Państwowej Komisji Badania Wypadków Morskich z ostatnich wypadków

z udziałem jachtów, zobaczysz jak wiele załóg nie mogło lub nie potrafiło wezwać pomocy 

(zob. też rozdział 10. Powiadamianie i alarmowanie w przypadku zagrożenia)

W rejestrze prowadzonym w marinie pozostaw informację dotyczącą planowanego rejonu żeglugi

i czasu powrotu.

VII. Kieruj się zasadami dobrej praktyki żeglarskiej i bierz pod uwagę swoje ograniczenia

10. Powiadamianie i alarmowanie w przypadku zagrożenia

Skuteczna łączność w niebezpieczeństwie może uratować życie Tobie i Twojej załodze.

1. Przed rejsem sprawdź, jak skontaktować się ze służbami ratowniczymi

na akwenie, na którym będziesz żeglował.

2. Wpisz numery alarmowe do pamięci telefonu komórkowego lub satelitarnego (w innym wypadku

wiele czasu upłynie nim informacja zostanie przekazana, a służby ją potwierdzą).

3. Zawsze miej jeden naładowany i opakowany w wodoodporny pokrowiec telefon, przeznaczony

tylko do komunikacji w niebezpieczeństwie.

4. Jeśli sytuacja budzi Twój niepokój, ale nie stanowi zagrożenia dla życia i zdrowia i nie ma potrzeby

wezwania pomocy – rozważ kontakt ze służbą ratowniczą, by powiadomić o Twojej sytuacji. Sytuacja

może rozwinąć się tak, że trudno będzie nawiązać łączność. W wielu wypadkach Służba SAR nie może

udzielić właściwej pomoc, gdyż zbyt późno dowiaduje się o grożącym niebezpieczeństwie.

5. W polskich obszarach morskich kontaktuj się ze Służbą SAR:

Morskie Ratownicze Centrum

Koordynacyjne w Gdyni

Morskie Pomocnicze Centrum

Koordynacyjne w Świnoujściu

VHF

kanał 16

kanał 11 – łączność operacyjna

Służby SAR

kanał 16

kanał 11 – łączność operacyjna

Służby SAR

telefon

(+48) 58 621 68 11

(+48) 91

321 49 17

(+48

)

620 55 51

(+48) 91

321 59 29

(+48) 58 661 01 97

telefon komórkowy

(+48) 505 050 971

(+48) 505 050 969

adres email

polratok.1@sar.gov.pl

polratok.2@sar.gov.pl

Tabela nr 9 "Numery alarmowe SAR"

6. Zadbaj o odpowiednie do planowanego rejsu środki łączności i pamiętaj, że ratownicy muszą znać

Twoją pozycję, by udzielić Ci pomocy.

Pamiętaj, że:

str. 17

Stan na dzień 15.05.2017 r. ver. 1.1

a) przystawka DSC powinna być połączona z odbiornikiem GPS żeby wraz z wezwaniem pomocy

służby ratownicze otrzymały informację o Twoim położeniu;

) radiopławy EPIRB stosowane na jachtach najczęściej nie są wyposażone w odbiornik GPS. W takim

wypadku informację o prawdopodobnej pozycji rozbitków (w oparciu o efekt Dopplera) służby

ratownicze mogą otrzymać dopiero po półtorej godziny od aktywacji radiopławy;

c) jeśli to możliwe, zawsze potwierdź wezwanie pomocy (DSC, EPIRB, PLB) na fonii.

7. Żeglując po wodach śródlądowych lub wzdłuż polskiego wybrzeża, będąc w zasięgu telefonii

komórkowej, możesz również korzystać z numeru alarmowego 601 100 100 oraz darmowej aplikacji

mobilnej RATUNEK: http://601100100.pl/aplikacja/ lub www.ratunek.eu

8. Możesz skorzystać z numeru alarmowego 112, ale pamiętaj, że wtedy czas podjęcia akcji

ratunkowej wydłuża się ze względu na konieczność przekazania Twojego zgłoszenia Służbie SAR.

11. Służby ratownicze, osłona meteorologiczna i łączność

11. 1 Służby ratownicze

Akweny morskie

Zadania poszukiwania i ratowania życia na morzu wykonuje Morska Służba Poszukiwania

i Ratownictwa (Służba SAR). Ratowanie życia na morzu jest bezpłatne. Akcje poszukiwawcze

i ratownicze koordynuje Morskie Ratownicze Centrum Koordynacyjne (MRCK) z siedzibą w Gdyni

lub Morskie Pomocnicze Centrum Koordynacyjne (MPCK) z siedzibą w Świnoujściu.

Szczegółowe informacje o dyslokacji, wyposażeniu i sposobach działania Służby SAR w polskich

obszarach morskich znajdziesz tu: www.sar.gov.pl

Zadania związane z udzielaniem porad medycznych drogą radiową (medical radio), w tym

wspomaganie radą w zakresie diagnozy oraz wskazanie metod postępowania oraz zabezpieczenia

medycznego chorych i rannych na pokładzie statku, wykonuje Morska Służba Asysty Telemedycznej

(Służba TMAS). Służba funkcjonuje 24h na dobę.

Dzięki lekarzom Służby TMAS członkowie załóg o polskiej narodowości na statkach na wodach całego

świata, członkowie załóg na statkach znajdujących się w polskim rejonie odpowiedzialności SAR oraz

ratownicy Służby SAR, mają w razie potrzeby zapewnioną fachową poradę co do sposobu

postępowania z osobą chorą lub ranną na pokładzie statku.

Zadania Służby TMAS wykonuje Uniwersyteckie Centrum Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni.

tel. +48 58 699 84 60, +48 58 699 85 78,

e-mail: tmas@ucmmit.gdynia.p

Wody śródlądowe oraz przybrzeżne

Zgodnie z ustawą z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach

wodnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 656) ratownictwem wodnym zajmuje się Wodne Ochotnicze

Pogotowie Ratunkowe (WOPR) oraz inne podmioty na podstawie zgody ministra właściwego

ds. wewnętrznych.

11.2 Prognozy pogody i ostrzeżenia meteo

str. 18

Stan na dzień 15.05.2017 r. ver. 1.1

Prognozy można czerpać z wielu źródeł, ważne, żebyś dysponował aktualną prognoza pogody

na akwen, na którym pływasz.

Osłonę meteorologiczną, na podstawie umowy z MGMiŻŚ, zapewnia Instytut Meteorologii

i Gospodarki Wodnej (IMGW). Informację o prognozie pogody dla polskich obszarów morskich (Bałtyk

Południowo – Wschodni i Bałtyk Południowy), polskiej strefy brzegowej oraz ostrzeżeniach o silnym

wietrze lub sztormie znajdziesz na ich stronach internetowych:

http://www.zagle.pogodynka.pl/index.php/morze

http://baltyk.pogodynka.pl/

Na szlaku Wielkich Jezior Mazurskich istnieje system ostrzegania przed niebezpiecznymi zjawiskami

atmosferycznymi. System ostrzegania składa się z 17 masztów z umieszczonymi na nich lampami.

Lampy błyskają światłem żółtym z dwiema częstotliwościami:

- 40 błysków na minutę oznacza komunikat ostrzegawczy UWAGA - spodziewane burze i wiatr;

- 90 błysków na minutę oznacza komunikat o NIEBEZPIECZEŃSTWIE (bezpośrednim zagrożeniu)

spowodowanym już występującym silnym wiatrem lub burzą.

11. 3 Witowo Radio

Za całodobowy nasłuch i prowadzenie korespondencji radiowej w niebezpieczeństwie i dla celów

bezpieczeństwa w polskiej strefie odpowiedzialności SAR (zgodnie z postanowieniami Konwencji

SOLAS, wprowadzającej w życie Światowy Morski System Łączności Alarmowej i Bezpieczeństwa

GMDSS), odpowiedzialny jest Radiowy Ośrodek Odbiorczy w Jarosławcu „Witowo Radio”.

Witowo Radio transmituje prognozy pogody (cztery razy na dobę 03.35, 09.35, 15.35, 21.35 ) oraz

ostrzeżenia meteorologiczne i ostrzeżenia nawigacyjne, w paśmie VHF (wywołanie na kanale 16,

transmisja na kanałach 24, 25, 26) oraz na falach średnich 2182 kHz.

12. Uwagi terminologiczne

Akty prawne posługują się różnymi pojęciami, definicjami i kryteriami podziału. Interpretując przepisy

dotyczące jachtów obowiązujące w Polsce należy mieć na uwadze, że ustawa o bezpieczeństwie

morskim oraz rozporządzenia wydane na jej podstawie posługują się pojęciem „jachtu”, wprowadzają

podział jachtów na śródlądowe i morskie, a dalej na rekreacyjne (nie używane do prowadzenia

działalności komercyjnej, a więc świadczenia różnorodnych usług związanych z turystką

i żeglarstwem) i komercyjne – używane do tego rodzaju działalności. Pośród jachtów komercyjnych

różnicuje się obowiązki dla jachtów komercyjnych odpłatnie udostępnianych bez załogi, a więc

jachtów przeznaczonych do czarteru i pozostałych jachtów komercyjnych, na których mamy

do czynienia z „zawodową” załogą reprezentującą armatora. Kodeks morski używa pojęcia „statku

morskiego używanego wyłącznie do celów sportowych i rekreacyjnych”, natomiast ustawa o żegludze

śródlądowej używa pojęcia „statku używanego wyłącznie do uprawiania sportu lub rekreacji”, a także

pojęcia „uprawiania turystyki wodnej”.

13. Wykaz aktów prawnych

str. 19

Stan na dzień 15.05.2017 r. ver. 1.1

13.1 Jachty morskie

1. Ustawa z dnia 18 września 2001 r. Kodeks Morski (Dz. U. z 2016 r., poz. 66)

2.Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 30 kwietnia 2004 r. w sprawie nadawania

i zatwierdzania nazwy statku morskiego (Dz. U. Nr 118, poz. 1237)

3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 15 kwietnia 2004 r. w sprawie określenia rodzajów

statków stanowiących polską własność niepodlegających obowiązkowi wpisu do rejestru okrętowego

(Dz. U. Nr 83, poz. 769)

4. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 grudnia 2004 r. w sprawie polskiego rejestru

jachtów (Dz. U. z 2005 r., Nr 6, poz. 43)

5. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 stycznia 2003 r. w sprawie rejestru okrętowego

i postępowania rejestrowego (Dz. U. Nr 47, poz. 400)

6. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie rejestracji statków

morskich w urzędach morskich (Dz. U. Nr 102, poz. 1074)

7.Ustawa z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz. U. z 2016 r. poz. 281)

8. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 17 stycznia 2012 r.

w sprawie podmiotów upoważnionych do wykonywania przeglądów technicznych jachtów morskich

o długości do 15 m (Dz. U. poz. 79)

9. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 28 lutego 2012 r.

w sprawie bezpiecznego uprawiania żeglugi przez jachty morskie (Dz. U. z 2016 r. poz. 1557)

10. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 5 września 2014 r. w sprawie

upoważniania uznanej organizacji do wykonywania zadań administracji morskiej (Dz. U. poz.1334)

11. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 5 września 2014 r. w sprawie wymagań

w zakresie budowy statku, jego stałych urządzeń i wyposażenia dla statków nieobjętych umowami

międzynarodowymi (Dz. U. poz. 1335)

12. Rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 12 sierpnia 2016 r.

w sprawie inspekcji jachtów morskich, instrukcji bezpieczeństwa jachtu morskiego i wzoru karty

bezpieczeństwa jachtu morskiego (Dz. U. poz. 1407)

13. Rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 9 sierpnia 2016 r.

w sprawie zwolnienia jachtu morskiego z wymagań w zakresie wyposażenia i konstrukcji lub

zastosowania środków równoważnych (Dz. U. poz. 1312)

14. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 28 lutego 2012 r.

w sprawie bezpiecznego uprawiania żeglugi przez jachty morskie (Dz. U. poz. 326 i z 2015 r. poz.

1118)

15. Rozporządzeniem Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 16 stycznia 2015 r. w sprawie

świadectw operatora urządzeń radiowych (Dz. U. poz. 99)

str. 20

Stan na dzień 15.05.2017 r. ver. 1.1

16. Rozporządzenie Ministra Sportu i Turystyki z dnia 9 kwietnia 2013 r. w sprawie uprawiania

turystyki wodnej (Dz. U. poz. 460)

13.2 Jachty śródlądowe

1. Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej (Dz.U. z 2013 r., poz. 1368 oraz z 2015 r.

poz. 1690 i 1960)

2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie przepisów

żeglugowych na śródlądowych drogach wodnych (Dz.U. Nr 212, poz. 2072)

3. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 21 czerwca 2013

r.w sprawie trybu rejestracji statków używanych wyłącznie do uprawiania sportu lub rekreacji (Dz. U.

poz.749)

4. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 5 listopada 2010 r. w sprawie wymagań

technicznych i wyposażenia statków żeglugi śródlądowej oraz upoważniania podmiotów

do wykonywania przeglądów technicznych statków (Dz.U. nr 216, poz. 1423)

5. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 5 listopada 2010 r. w sprawie świadectw zdolności

żeglugowej (Dz. U. Nr 216, poz. 1424)

6. Rozporządzenie Ministra Sportu i Turystyki z dnia 9 kwietnia 2013 r. w sprawie uprawiania

turystyki wodnej (Dz. U. poz. 460)

7. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Wodnej z dnia 10 maja 2013 r.

w sprawie szkolenia z zakresu bezpieczeństwa na wodzie (Dz. U. poz. 599)

14. Wykaz stosowanych skrótów:

BHMW – Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej

DSC - Cyfrowe Selektywne Wywołanie

EPIRB – radiopława alarmowa

GMDSS - Światowy Morski System Łączności Alarmowej w Niebezpieczeństwie i Bezpieczeństwa

(Global Maritime Distress and Safty System)

IM – Izba Morska

IMGW – Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej

KB – karta bezpieczeństwa

MPCK- Morskie Pomocnicze Centrum Koordynacyjne Służby SAR

MRCK- Morskie Ratownicze Centrum Koordynacyjne Służby SAR

PLB- radiopława osobista

PZMWiNW – Polski Związek Motorowodny i Narciarstwa Wodnego

PZŻ – Polski Związek Żeglarski

Służba SAR – Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa

Służba TMAS – Morska Służba Asysty Telemedycznej

UKE – Urząd Komunikacji Elektronicznej

UM – urząd morski

UŻŚ – urząd żeglugi śródlądowej